Bugün Ay’ı keşfedeceğiz. Neden türünün tek örneği? En azından güneş sistemimizde öyle. Bunu tartışacağız. Ay oldukça özeldir. Peki, ayı özel yapan nedir? İşte, cevapları yazımızda bulabilirsiniz.
Dünya’nın sadece bir ayı vardır. Ama güneş sistemimizdeki en büyük uydu değildir. Mesela Satürn’ün Titan’ı Ay’ın tam iki katı büyüklüğündedir ancak yörüngesinde döndüğü gezegene göre en büyük uydudur. Kabaca dörtte biri büyüklüğünde. Boyut ilişkisi nedeniyle bazı gökbilimciler Dünya/Ay sistemini “çift gezegen sistemi” olarak adlandırırlar.
Ayın Özellikleri
Dünya ile Ay arasındaki mesafe 384.400 km’dir. Bu mesafe o kadar büyük ki, 100 km’de durmadan bir araba kullansanız, aya ulaşmanız yaklaşık 4 ay, 28 gün ve 8 saat sürer.
Ay’ın çapı 3474 km’dir. Dünya’nın kabaca 1/4’ü kadardır. Ay, Dünya ile faz kilitli olduğundan (bir tarafı her zaman Dünya’ya bakar), ayda bir tam gün 27.3 Dünya günüdür. Daha küçük boyutu ve daha düşük kütlesi sayesinde, Dünya’nın yerçekiminin sadece 1/6’sına sahiptir.
Ay’ın atmosferi olmadığı için uzay boşluğunda bulunur. Bu, Güneş’in ışığını dağıtacak hiçbir molekül olmadığı için gökyüzünün her zaman siyah olduğu ve Ay’daki sıcaklığın çok sık değişebileceği anlamına gelir. Ay, gündüzleri 132°C’ye ve geceleri -151°C’ye ulaşabilir.
Dünya’dan Aya Göreceli Bakış
Ay inanılmaz derecede tozludur. Bu toz, mikro meteorit çarpmaları ile oluşmuştur. Dünya çarpma etkileri yaşamaz çünkü göktaşları daha yeryüzüne ulaşmadan kalın atmosferimizde yanar. Ancak atmosferin olmadığı ay, 4 milyar yıldır sürekli öğüten bir çakıl ocağı gibidir.
Ay Dünya’dan Uzaklaşıyor mu?
Ay’ın Dünya’dan uzaklaştığını öne süren ilk kişi Charles Darwin’in oğlu George Darwin’di. 1878’de George, ayın oluşumuna ilişkin “fisyon” hipotezini tanıttı. Fisyon hipotezinin yanlış olduğu kanıtlanmış olsa da, gelgit analizi, Ay’ın Dünya’dan uzaklaşmakta olduğu sonucuna varmasına neden oldu.
95 yıl sonra varılan sonuç Dünya ile Ay arasındaki mesafe dünyadan gönderilen bir lazer ışınının Ay’a koyulan bir ayna sayesinde yansıtılana ve gönderilen ışının tekrardan gelmesine kadar geçen sürenin tespit edilmesine kadar kanıtlanamadı. Ay’ın gerçekten de yılda yaklaşık 3.5 cm Dünya’dan uzaklaştığı bulundu. Endişelenmeyin! Birkaç milyar yıl sonra Ay’ın yörüngesi yavaşlayarak sabitleneceği yani Dünya’nınki ile sabitleneceği düşünülüyor.
Ay’ı Dünya için Önemli Yapan Nedir?
Ay, Dünya’nın eğimini sabit tutarak Dünya’nın iklimini dengeler. Eğimimiz sabit olmasaydı, Kuzey Kutbu’nun konum açısından aşırı farklılıkları olurdu. Kuzey Kutbu konumunda biraz durağan kaldığı için, Dünya’nın 4 mevsimi sürekli olarak yaşamasını sağlar. Ay olmasaydı ya da daha küçük bir ay olsaydı 4 mevsim yaşanmazdı. Yaşadığımız hayat tamamen farklı olurdu.
